Από τον εμφύλιο στο Πολυτεχνείο – 17 Νοέμβρη και ανατροπή του στρατιωτικού νόμου

Από τον εμφύλιο στο Πολυτεχνείο – 17 Νοέμβρη και ανατροπή του στρατιωτικού νόμου

Τον εμφύλιο του 1946-49 ακολούθησε η έντονη δημιουργία ομάδων του «παρακράτους», ομάδων αξιωματικών, στο φόβο επικράτησης του κουμμουνισμού, με σκοπό την κατάληψη της εξουσίας, για την καλύτερη πολιτική διαχείριση και τη «σωτηρία» του έθνους.

Το 1963 η άνοδος του Γ. Παπανδρέου στην εξουσία, με την Ένωση Κέντρο, ο οποίος δεν μάχονταν τους κουμουνιστές, θορύβησε περαιτέρω όσους ήταν κατά του σοσιαλισμού.

Στις επόμενες εκλογές, οι οποίες είχαν προγραμματιστεί για τις 28/05/1967, επίορκοι αξιωματικοί του στρατού άδραξαν την ευκαιρία και στις 21 Απριλίου 1967 προέβησαν στην «Εθνοσωτήριον Επανάστασιν» (Χούντα), η οποία χαρακτηρίστηκε σαφώς πραξικόπημα. Επικεφαλής ο συνταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος, ο ταξίαρχος Στυλιανός Παττακός και ο συνταγματάρχης Νικόλαος Μακαρέζος.

Από την αρχή της Χούντας, ο φοιτητικός συνδικαλισμός βρέθηκε υπό πίεση, με απαγόρευση των φοιτητικών εκλογών και επιβολή των «εκλεκτών» τους προέδρους της ΕΦΕΕ.

Ωστόσο, ο φοιτητικός κόσμος, ανοιχτά αντίθετος στην πολιτική αυτή και ζυμώνοντας το κίνημα, ξεκίνησε με τη δημιουργία Επιτροπών Αγώνα Φοιτητών από το 1972, ενώ τον Φεβρουάριο του 1973 (και στη συνέχει το Μάρτιο) έγινε μαζικότατη κατάληψη της Νομικής Σχολής Αθηνών, με αιτήματα την αύξηση των δαπανών για την παιδεία και την απομάκρυνση του απολυταρχισμού, καθώς και την ανάκληση του νόμου περί στράτευσης των «αντιδραστικών» αρρένων φοιτητών.

Στα μέσα Νοεμβρίου αποφασίζεται αποχή από την παρακολούθηση μαθημάτων, με αίτημα εκλογές το Δεκέμβριο, αντί για την άνοιξη, καθώς η δικτατορία είχε εξαντλήσει κάθε πιθανό μέσο καταπίεσης.

Ξεκινάει η λειτουργία ραδιοφωνικού σταθμού, εστιατορίου και νοσοκομείου, ενώ η Χούντα πιέζει το άσυλο.

Στις 16 Νοεμβρίου πάνω από 150.000 φοιτητές, εργαζόμενοι, πολίτες  έχουν μαζευτεί στις πύλες, ενώ εκτυλίσσονται επεισόδια, Αποφασίζεται έτσι, η επέμβαση του στρατού, ο οποίος αρνείται να διαπραγματευτεί με τη συντονιστική επιτροπή των φοιτητών και έτσι στις 17 Νοεμβρίου τα ξημερώματα (3. π.μ.)  το άρμα μάχης γκρεμίζει την κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου, ενώ ελεύθεροι σκοπευτές της αστυνομίας ανοίγουν πυρ κατά του κόσμου. Οι νεκροί, επίσημα, ήταν 34 ενώ οι τραυματίες κοντά στις 2.000.

Στις 25/11 ανατρέπεται ο Παπαδόπουλος, ενώ τον Ιούλιο του επόμενου έτους, στις 23, καταρρέει το δικτατορικό καθεστώς, λόγω της ανικανότητας αντιμετώπισης της εισβολής στην Κύπρο, γεγονός το οποίο όξυνε το λαϊκό αίσθημα, ακόμη περισσότερο σε συνδυασμό με τα γεγονότα του Πολυτεχνείου.

επιμέλεια: Μίνα