Κρατάς στα χέρια σου ένα νόμισμα. Το πετάς στον αέρα και περιμένεις να προσγειωθεί στο χέρι σου με μια από τις δυό του όψεις: κορώνα ή γράμματα. Όμως, όσο το νόμισμα βρίσκεται στον αέρα, πριν αφήσεις την τύχη να καθορίσει το αποτέλεσμα, εσύ μέσα σου έχεις πάρει την απόφαση, έχεις διαλέξει ποια από τις δυο πλευρές θέλεις...

Αυτό το blog το διαχειρίζονται δύο άτομα διαφορετικά μεταξύ τους: η Μαρία και η Μίνα. Η Μαρία διαλέγει κορώνα, η Μίνα γράμματα. Και αυτό το blog είναι μια οντότητα που δημιουργείται από τη συνένωση των δύο όψεων του ίδιου νομίσματος, του πιο ανεκτίμητου νομίσματος, της ζωής.

Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου 2011

Οι εραστές-πολεμιστές της Αρχαίας Ελλάδας


Η ιστορία πάνοτε μας εκπλήσσει. Η γνώση της ιστορίας, όμως, είναι που μας βοηθά να πορευόμαστε συνειδητά στο παρόν. Όσο πιο πολύ σκαλίζει κανείς την ιστορία, τόσο πιο απίστευτα πράγματα βρίσκει.
Το τελευταίο ιστορικό διαμαντάκι που εγώ ανακάλυψα είναι ο Ιερός Λόχος, η επίλεκτη στρατιωτική  μονάδα που απαρτιζόταν από ζεύγη εραστών. Το γεγονός ότι αποτελούνταν ακριβώς από άντρες που είχαν ερωτικούς δεσμούς μεταξύ τους την έκανε αήττητη, γιατί τα μέλη της δεν εγκατέλειπαν ποτέ την ομάδα. Η συντροφικότητα εντός της ομάδας ήταν τόσο ισχυρή, ώστε θα ένιωθε τεράστια ντροπή κάποιος από τους πολεμιστές να βάλει το ατομικό του συμφέρον πάνω από το συλλογικό. Εξάλλου, ποιος θα άφηνε το έτερον του ήμισυ να σφαγιάζεται και εκείνος θα έφευγε κύριος;
Ίσα ίσα, που θα πολεμούσε με ακόμη μεγαλύτερο σθένος. Όλα αυτά τα γνώριζαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι και τα εκμεταλλεύτηκαν για να φτιάξουν μια στρατιωτική μονάδα που έγινε ο φόβος και ο τρόμος ανάμεσα στις ελληνικές πόλεις-κράτη και οδήγησε μία από αυτές στο απόγειο της δόξας της.  

O Πλούταρχος*, ο αρχαίος Έλληνας ιστορικός, σχολιάζει ότι μια στρατιωτική μονάδα που βασίζεται στην αγάπη και τη φιλία του ερωμένου και του εραστή, κάνει πιο δύσκολο σε κάποιον να την εγκαταλείψει κατά τη διάρκεια της μάχης. Ο Πλούταρχος  αναφέρεται στον Ιερό Λόχο, τη θηβαϊκή στρατιωτική μονάδα.
Την δημιουργία του Ιερού Λόχου είχε προβλέψει ο Πλάτωνας, ο οποίος στο Συμπόσιό του τονίζει: «Αν υπήρχε, λοιπόν, κανένας τρόπος να γίνει μια πόλη ή ένα στρατόπεδο από εραστές και ερωμένους, δεν θα υπήρχαν καλύτεροι πολίτες από αυτούς, καθώς θα απέφευγαν κάθε επαίσχυντη πράξη και θα είχαν μεταξύ τους άμιλλα**».
Ο Ιερός Λόχος, αυτή η περίφημη μονάδα, απαρτιζόταν από 150 ζεύγη αντρών εραστών. Βεβαίως, στην αρχαιότητα δεν υπήρχε ο όρος «ομοφυλοφιλία» και η σχέση εραστή-ερωμένου ήταν, επί της ουσίας, σχέση δασκάλου-μαθητή. Όμως, η ερωτική πράξη βρισκόταν στα πλαίσια της μεταβίβασης της γνώσης και της σοφίας από το δάσκαλο στον μαθητή.
Μάλιστα, ο Ιερός Λόχος των Θηβών αποκτά ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον, αν γνωρίζει κανείς σε ποια εποχή συγκροτήθηκε και ποια επίδραση είχε στην τότε υπάρχουσα τάξη πραγμάτων.
Ο Ιερός Λόχος ήταν η στρατιωτική υπερδύναμη της εποχής του. Οι 300 εραστές ήταν το επίλεκτο στρατιωτικό σώμα που οδήγησε τη Θήβα στο να αποκτήσει και να διατηρήσει την ηγεμονία σε ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο. Οι πόλεις, οι οποίες τον περισσότερο καιρό διέθεταν την ηγεμονία, κρατούσαν δηλαδή τα ηνία και είχαν τον έλεγχο των υπόλοιπων πόλεων-κρατών της αρχαιότητας, ήταν η Αθήνα και η Σπάρτη. Τρεις δεκαετίες πριν την άνοδο της Θήβας είχε επέλθει η πτώση της Αθήνας και κυριαρχούσε η Σπάρτη.  Η Θήβα, όμως, βρήκε τη Σπάρτη σε περίοδο αδυναμίας και, με τη βοήθεια του εξαίρετου Ιερού Λόχου, κατάφερε να την κατατροπώσει και να μονοπωλήσει μια περίοδο της ελληνικής ιστορίας.
Ο Ιερός λόχος δημιουργήθηκε το 379 π.Χ. από τον Γοργίδα και ως πρότυπο είχε τη βασιλική φρουρά της Σπάρτης, η οποία επίσης απαρτιζόταν από 300 άνδρες. Στη Μάχη των Λεύκτρων ο θηβαϊκός στρατός, υπό τον Επαμεινώνδα, έγινε ο πρώτος στρατός που μετά από 400 χρόνια κατάφερε να κερδίσει τον σπαρτιατικό. Η Μάχη των Λεύκτρων άλλαξε τα πάντα. Για τον περιηγητή Παυσανία ήταν «η επιφανεστάτην νίκην οπόσας γενομένας Έλλησιν ίσμεν κατά Ελλήνων***», η πιο ονομαστή μάχη μεταξύ Ελλήνων. 
Η Θήβα, μαζί με τον Ιερό Λόχο, θα κατατροπωθεί 30 περίπου χρόνια μετά τη Μάχη των Λεύκτρων, στη Μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ.), από το Μακεδονικό Ιππικό του Φιλίππου το οποίο διοικούσε ο Μέγας Αλέξανδρος. Η Θήβα έσβησε, αλλά ο Ιερός Λόχος έμεινε ακλόνητος, ακόμη και αν οι περισσότεροι άντρες του σκοτώθηκαν. Μετά τη μάχη, ο βασιλιάς των Μακεδόνων, Φίλιππος Β’, πήγε στο σημείο που κείτονταν όλοι οι Ιερολοχήτες μαζί, σαν ένα σώμα και έκλαψε, λέγοντας στους γύρω του:
«Να χαθούν όσοι υποπτεύονται ότι αυτοί έκαναν ή πάθαιναν κάτι αισχρό****»
Οι Μακεδόνες επέτρεψαν να ταφούν οι εραστές του Ιερού λόχου εκεί όπου έπεσαν ηρωϊκά και τους έστησαν για μνημείο ένα λέοντα. Το 1818 ανακαλύφθηκαν μέρη του λέοντα. Το 1879 ανασκάφθηκε ο τύμβος. Διακόσιοι πενήντα τέσσερις σκελετοί βρέθηκαν εντός του τοποθετημένοι διπλα δίπλα σε εφτά άψογες σειρές.
Το 1821 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης συνέταξε στρατό στη Μολδαβία, αποτελούμενο από Έλληνες σπουδαστές και διανοούμενους, τον οποίο ονόμασε Ιερό Λόχο, σε απομίμηση του μαχητικού θηβαϊκού Ιερού Λόχου.

Ο Λέοντας της Χαιρώνειας, που κοσμούσε
 τον τάφο των Ιερολοχιτών
Λέγεται ότι ο εραστής-δάσκαλος μυούσε τον ερωμένο-μαθητή στον Ιερό Λόχο, του δίδασκε τις πολεμικές τεχνικές και τον εκγύμναζε. Όταν η εκπάιδευση έφτανε στο τέλος της, ο εραστής έδινε στον ερωμένο μια ασπίδα και αυτό σήμαινε ότι ο δεύτερος ήταν έτοιμος να πολεμήσει. Κάποιοι λένε πως σε αυτό το σημείο σταματούν οι ερωτικές σχέσεις μεταξύ τους. Πώς, όμως, μπορεί να διακοπεί απότομα ο έρωτας, ο οποίος συχνά δημιουργούταν μέσα από αυτή τη στενή σχέση μεταβίβασης;
Δεν επιλέγονταν ομοφυλόφιλοι και έπειτα εκπαιδεύονταν για να γίνουν Ιερολοχίτες. Η ερωτική σχέση με έναν άλλον άντρα ήταν κάτι παραπάνω από απλή ανάγκη για ερωτική συνεύρεση μαζί του. Εμπεριείχε το πνευματικό στοιχείο. Η προετοιμασία του επίλεκτου στρατιωτικού σώματος απαιτούσε την απόλυτη παράδοση ψυχή και σώματι του πολεμιστή στην ομάδα. Ο έρωτας, που συχνά προέκυπτε, ήταν εκείνος ο πανίσχυρος δεσμός που εξόπλισε με τόση δύναμη τον πανίσχυρο Ιερό Λόχο.
Κάποτε, η συνεύρεση δύο ατόμων του ίδιου φύλου δεν ήταν επαίσχυντη. Ακριβώς το αντίθετο: οι αρχαίοι την χρησιμοποιούσαν ως πηγή δύναμης. Σήμερα, το πράγμα έχει ευτελιστεί και κύρια αιτία αυτού είναι τα Μέσα. Η ομοφυλοφιλία έχει μετατραπεί σε μόδα. Αυτό, όμως, δε δικαιολογεί τις προκαταλήψεις εναντίων των ομοφυλόφιλων. Όπως βλέπουμε, ακόμη και στη Μεγάλη Αρχαία Ελλάδα, που είχε κατοίκους τα σπουδαία παλικάρια που έγραψαν την τρανή ιστορία μας, υπήρχε ένα είδος ομοφυλοφιλίας.  

* Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Πελοπίδας, μτφ. Αν. Ι. Πουρναρά, εκδ. Πάπυρου, 1975, 18, εδάφια 1 – 3(18, 1 – 3)
«Τον ιερό λόχο, όπως λένε, τον συγκρότησε πρώτος ο Γοργίδας από τριακόσιους επίλεκτους άνδρες, που στρατοπέδευαν στην Καδμεία καί τους παρείχε η πόλη τα μέσα για να ασκούνται καί να συντηρούνται καί γι’ αυτό ονομάζονταν λόχος της πόλης. Γιατί τότε τις ακροπόλεις κυρίως ονόμαζαν πόλεις. Μερικοί λένε ότι ο λόχος αυτός είχε συσταθεί από εραστές καί ερωμένους. Καί μνημονεύεται καί ένας λόγος που είπε ο Παμμένης αστειευόμενος, ότι δεν ήταν καλή τακτική εκείνη του Νέστορα που ζητούσε να παρατάσσονται κατά φυλές καί φρατρίες οι Έλληνες, ώστε οι φρατρίες να βοηθούν τις φρατρίες καί οι φυλές τις φυλές αλλά έπρεπε να τοποθετεί τον εραστή κοντά στον ερωμένο. Γιατί στους κινδύνους κανείς δεν φροντίζει πολύ για εκείνους που ανήκουν στην ίδια φυλή ή στην ίδια φρατρία μ’ αυτόν, ενώ η παράταξη που αποτελείται από άνδρες που συνδέονται με ερωτική φιλία είναι αδιάλυτη καί άρρηκτη, γιατί οι εραστές από αγάπη για τους ερωμένους καί οι ερωμένοι από ντροπή για τους εραστές μένουν σταθεροί μπροστά στον κίνδυνο ο ένας για τον άλλο.»
** Μτφ. Ηλ. Ανδρεάδη, εκδ. Κάκτος, 1992.
***Ελλάδος Περιήγησης, Βοιωτικά, 6, 4.
****Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Πελοπίδας, μτφ. Αν. Ι. Πουρναρά, εκδ. Πάπυρου, 1975, 18

Επιμέλεια: Μαρία 

2 σχόλια:

Desert FueL_ είπε...

Πολύ ωραία ανάρτηση και πλήρης.Μια διαφωνία μόνο έχω. Ο ευτελισμός της σχέσης αυτής δεν είναι απόρροια των Μέσων- μόνο- διότι τα Μέσα με τη μορφή που έχουν δημιουργήθηκαν τον 20ο αιώνα. Οι δεισιδαιμονίες και τα στερεότυπα άρχισαν πολλούς αιώνες πριν και κορυφώθηκαν με την επικράτηση του χριστιανισμού και ως θρησκείας αλλά και ως τρόπου ζωής. Αν το καλοσκεφτούμε δηλαδή το παπαδαριό έχει κάνει το μεγαλύτερο κακό..

κορωναγραμματα είπε...

συμφωνω απόλυτα!!

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...